یخدان‌ها بناهایی هستند که در دوره‌های پیشین در شهرهایی که در نواحی گرم و خشک ایران قرار داشتند، به منظور فراهم کردن میزان مصرف آب سرد مردم در فصول گرم ساخته می‌شدند. این یخدان‌ها دارای معماری خاص بودند که همین معماری خاص و شاخص‌های مربوط به آن سبب کارکرد خاص بنا شده بود.

در دوره ساسانیان این شهر سیرگان نامیده می‌شد. از آن رو شهر را سیرگان می‌گفتند که دارای قنات‌های زیادی بود. همچنین شهر، که در زمان‌های پیش آباد شده بود، از حیث کاریز تمام و بسیار غنی بوده است. سیرگان که بعدها به سیرجان تبدیل شد در منطقه آب و هوای گرم و خشک قرار داشته، در فصل گرم تابستان غالبا بارندگی آن اندک و مردم این ناحیه به ناچار گرمای زیادی را متحمل می‌شدند. معماران از سرمای شدید و خشک زمستان به‌عنوان راهکاری جهت حفظ و نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی‌های خود در فصل تابستان استفاده کردند و با ساخت بنایی مخروطی شکل که توسط پله‌هایی به چندین طبقه در زیر زمین منتقل شده بود، شرایطی همانند یخچال‌های امروزی را به وجود آوردند.

یخدان‌‌های سیرجان که به یخدان‌های حاج رشید سیرجان هم معروف هستند، از جاهای دیدنی سیرجان در استان کرمان به شمار می‌روند و به شماره ۱۱۸۷۵ در تاریخ ۱۸/ ۳ /۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند. قدمت این بنا مربوط به دوران قاجاریه و سال۱۲۷۴ است. این بنا که گفته شده توسط افراد خیر ساخته شده است، یخ مصرفی مردم شهر را تامین می‌کرد. این یخدان‌ها شامل دو چاله یخ است که بر روی آن‌ها گنبد عظیم خشتی قرار گرفته و همچنین یک دیوار (حصار) طویل و مرتفع و سایه‌انداز در بین دو یخدان کشیده شده است. این یخدان‌ها امروزه در قسمت غرب محله باغ بمید، خیابان شیخ فضل‌الله نوری واقع شده‌اند.